Kapuzbaşı Şelaleleri ve Sultan Sazlığı

Kapuzbaşı Şelaleleri ve Sultan Sazlığı Doğa Gezisi faaliyeti Mersin Doğa Sporları Kulübü – MDK tarafından gerçekleştirilmektedir.*

Kapuzbaşı Şelaleleri ve Sultan Sazlığı Doğa Gezisi

02 Haziran 2019

Bu etkinliğimizde ülkemizin eşsiz doğal güzelliklerinden Kayseri-Yahyalı ilçesinde bulunan Kapuzbaşı Şelalerine gidiyoruz.

06.30 İlk hareket yeri (Mezitli Belediye önü)
07.00 Hareket (MDK)
07.40 Tarsus
09.45 Kahvaltı molası
11.30 Yahyalı
12.30 Kapuzbaşı Şelaleleri
13:30 Öğle yemeği
16.00 Sultansazlığı gezisi
18.00 Mersin’e hareket

Kapuzbaşı Şelaleleri ve Sultan Sazlığı AÇIKLAMA

1- Etkinlik süresince yürünecek mesafe en fazla 2 km civarında olacaktır. Mevsim ve hava şartları göz önüne alınarak yedek giysi, şapka, koruyucu krem, g.gözlüğü, terlik, havlu vs alınmalıdır.

2- Etkinliklerimizde belli molalar dışında sigara içilmemesi ve doğaya asla çöp bırakılmaması temel kurallarımızdandır.

3- İlk hareket yeri Mezitli Belediyesi önü olup rezervasyon sırasında bildirilmesi kaydıyla Kale yolu, Vipol, Polisevi, Göçmen gibi noktalardan katılımcılar alındıktan sonra 07.00’da ana kalkış yeri Pirireis İlköğ. Okulu önünden hareket edilecektir..

4- YEME-İÇME

Kahvaltı:

Niğde yakınlarında otoyol üzerinde bulunan bir tesiste çay-kahvaltı molası verilecektir. Burada çay ve kahvaltının yanı sıra birçok yeme içme seçeneği bulunmaktadır.

Öğle yemeği

Yemek molası Kapuzbaşı Şelalelerinin bulunduğu yerdeki bir mekanda verilecek olup isteyen kendi hazırladığı yiyecekle yetinebileceği gibi burada bulunacak menü seçenekleri de aşağıdaki gibidir:

Alabalık, tavuk ızgara veya et ızgara çeşitleri+salata+içecek = 25-30 TL.

5- Programda belirtilen zamanlama tahmini olup hava şartları katılımcı kişi sayısı vs nedenlerle küçük sapmalar olabilir.

Kapuzbaşı Şelaleleri ve Sultan Sazlığı BAŞVURU VE BİLGİ

( 31 Mayıs 2019 Cuma günü 16:00’a kadar tlf ile olacaktır.)

Feyruz İSTANBULLU : 532 642 02 03
Harun KARA : 555 561 24 32
H.Eylül US : 533 651 33 47
İshak DENİZ : 0536 482 39 00

Etkinlikte Ulaşım bedeli katılımcı sayısına göre belirlenmekle birlikte 95 TL civarında olacaktır.

Kapuzbaşı Şelaleleri ve Sultan Sazlığı ile ilgili Bilgiler

Kapuzbaşı Şelaleleri

Mersin’e uzaklığı yaklaşık 350 km olan Kapuzbaşı şelaleleri 500 m2’lik bir alan içerisinde 7 adet şelaleden ibaret doğa çatlağından, kayalar arasından fışkıran, 30-76 m. yüksekliklerden çok büyük su debisi ile dökülen, ayrıca yaz ve kış aylarında devamlı surette akan kaynak şelaleleridir. Yahyalı’ya 76 km. mesafede Kapuzbaşı köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

Adana Aladağ ve Kozan ilçelerine yaklaşık 40 km uzaklıkta bulunan Hacer ormanları 18 bin hektar alanı kapsamakta ve Aladağlar Milli Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır.
Kapuzbaşı Şelalesi‘nin en önemli özelliği; kaynağından çıktığı şekilde aşağıya dökülmesidir.

Ensenin tepe adlı blok kayadan çıkan şelalelerin beşi tepenin doğusunda, ikisi güneyinde yer almaktadır. 30-76 m. arasında değişen yüksekliklerden akan şelalelerin suları, Aladağ-Aksu suları ile birleşerek Zamantı Irmağına, oradan da Seyhan Nehri’ne karışırlar.

Çepeçevre bir orman içinden (V) şeklinde dar bir vadiye akan, debisi son derece büyük olan sular gürültü ve ses ile birlikte dehşetli bir manzara arz ederler. Aladağ zirvelerinde bulunan kar ve buzulların erimesiyle beslenen, yaz-kış suları hiç kesilmeyen şelalelerden doğudaki 3 şelale Takım şelale adını alırlar ve yükseklikleriyle tanınırlar.

Kapuzbaşı şelaleleri irtifa akışı itibariyle Uganda’da bulunan Victoria çağlayanı (100 m) hariç, ABD’de bulunan Niagara’dan (55 m), Finlandiya’da bulunan İmatra’dan (25 m), Erzurum’daki Tortum’dan (50 m), Antalya’da bulunan Düden’den (25 m) ve Manavgat’tan (5 m) daha büyüktür.

Şelalelerin aktığı yerin rakımı 700 m’dir.

SULTAN SAZLIĞI

Bu hafta gezeceğimiz yerler arasında yer alan doğa güzelliklerinden birisi de Sultan Sazlığı’dır. Tatlı su ve tuzlu su ekosistemlerini bir arada bulunduran ve Afrika ile Avrupa arasındaki iki ana kuş göçü yolunun kesişim noktası olan Sultan Sazlığı, milli park statüsündedir.

Erciyes Dağı’nın güneybatısında bulunan Develi Ovası‘nın en alçak kesimlerinde yer alan Sultan Sazlığı’ndan Erciyes Dağı oldukça güzel bir görüntü sunuyor. Sadece farklı kuş türlerine ev sahipliği yapmakla kalmayan Sultan Sazlığı, tarih sahnesinde de adından söz ettiriyor.

Sultan Sazlığı Tarihi

Osmanlı İmparatorluğu’nun sultanlarından IV. Murat 1636 yılında Revan Seferi‘ne çıkarken Yeşilhisar’da konaklamıştır. Otağını ise şimdiki Köşk Pınarı’nın olduğu yere kurdurmuştur. Ordu, üç aydan daha fazla bir zaman burada kalmış ve levazımat taşıyan hayvanlara yiyecek temin etmek için Yay Gölü’nün içerisinde bir yol açarak sazlığa geçiş yapmıştır. Sultan ordusuna hizmet vermesinden dolayı sazlık o tarihten itibaren ”Sultan Sazlığı” olarak anılmıştır.

Sultan Sazlığı Milli Parkı

Daha önce tabiatı koruma alanı iken 2006 yılında milli parka dönüştürülmüştür. Sultan Sazlığı, Kayseri’nin 90 km. güneyinde; Develi’ye 35 km., Yahyalı’ya 24 km., Yeşilhisar ilçesine 18 km. uzaklıktadır.

Tatlı ve tuzlu su ekosistemlerinin bir arada bulunduğu nadir bir ekosistem oluşu, 301 kuş türünün beslenme, barınma ve kuluçka alanı oluşu; Avrupa’da turna, flamingo, akbalıkçıl, kaşıkçı kuşlarının bir arada kuluçkaya yattığı tek alan oluşu Sultan Sazlığı’na ayrı bir önem kazandırmaktadır.

Korunan alanın büyük bölümünün mülkiyeti ve yönetimi devlete aittir. Yöre halkı tarafından tarımsal amaçlı faaliyetler ve saz kesimi yapılmaktadır.

Sultan Sazlığı, su toplama alanı 319.000 km2 olan Dereli Kapalı Havzası’nın merkezinde yer almaktadır. 3.916 m. yüksekliğindeki sönmüş bir volkan olan Erciyes Dağı, sulak alanının kuzey doğusundadır. Alan tatlı, tuzlu ve hafif tuzlu göl ile bataklık ekosistemlerinden meydana gelmiştir.

Başlıca göller, her ikisi de tuzlu birer göl olan Yay Gölü (3.650 km2, maksimum derinliği 1,5 m., üzerinde iki ada bulunur) ve yazın büyük ölçüde kuruyan Çöl Gölü’dür ( 2.600 km2). Alanın güneyinde, içinde en önemlileri Sarp, Eğri ve Camız gölleri olan çok sayıda ufak göl de bulunduran 3.300 hektarlık Sultan Sazlığı Bataklığı, kuzeyinde ise eskiden 1.900 km2 alanı kaplayıp şimdi büyük ölçüde tahrip edilmiş olan Kepir Sazlıkları vardır.

Sulak alanın yüzölçümü su seviyelerine bağlı olarak büyük değişikler göstermektedir, ancak maksimum yayılım yaklaşık 20.000 km2’dir. Sultan Sazlığı doğal halinde, Yahyalı, Dereli, Ağcaşar ve Yeşilhisar dereleri, Soysallı, Çayırözü ve Yerköy pınarları ve yeraltı suyuyla beslenmektedir. Gideğeni yoktur.
Tuzlu göller deniz börülcesi (Sallicornia) bozkırlarıyla çevrilidir. Güneydeki bataklıklar ise başta saz (Phragmites) olamk üzere hasırotu (Typha), kofa (Juncus) ve kındıra (Carex) türlerinden oluşmaktadır.

Fauna

Birden fazla ekosistemin ve çeşitli habitatların bir arada bulunması bu alandaki biyolojik çeşitliliğin zenginleşmesindeki en önemli faktörlerden birisini oluşturmaktadır. Bu durum, birçok fauna (hayvan) türüne üreme, konaklama ve beslenme imkanı sunmaktadır. Fauna zenginliği içerisinde kuş türlerinin Sultan Sazlığı için ayrı bir önemi bulunmaktadır. Çünkü Sultan Sazlığı, her yıl Afrika – Avrupa – Asya arasında göç eden göçmen kuşlar tarafından kullanılan ve ülkemizden geçen iki önemli ana kuş göç yolunun kesişim noktasında bulunmasının yanında sahip olduğu ekosistem çeşitliliği ile kuşlar için farklı kuluçka, beslenme, üreme, konaklama ve sığınma yeri sağlaması sebebiyle çok zengin tür çeşitliliğine sahiptir. Sultan Sazlığı’ndaki ekosistem özelliklerinin ideale yakın olduğu dönemlerde, Sultan Sazlığı ve çevresinde 600.000 su kuşunun konakladığı tahmin edilmektedir. Sultan Sazlığı’nda şimdiye kadar yapılan kuş sayım sonuçlarına göre 301 kuş türü tespit edilmiştir.

Küçük karabatak, alaca balıkçıl, çeltikçi, kaşıkçı, boz ördek, yaz öredği, Macar ördeği, pasbaş patka, dikkuyruk, turna, kılıçgaga, bataklık kırlangıcı, akça cılıbıt, büyük cılıbıt, mahmuzlu kızkuşu, gülen sumru, küçük sumru ve bıyıklı sumru alanda üreyen önemli türler arasında sayılabilir. Angıt bölgeyi yazın tercih ederken, çok sayıda flamingo, turna ve kılıçgaga alanı sonbaharda kullanır. Kışın ve göç dönemimde çok sayıda su kuşu bulunur.

Diğer üreyen önemli türler arasında bahri, küçük balaban, boz kaz, karabaş martı, ince gagalı martı, sumru ve bağırtlak sayılabilir. Flamingo bölgede düzensiz olarak üremiştir. Bilinen en son üreme tarihi, tahminen 1.500 çiftin yay gölündeki adalarda kuluçkaya yattığı 1970 yılıdır. 1996 yılında ak kuyruklu kızkuşunun ürediği tespit edilmiştir.

Flora

Sultan Sazlığı, İç Anadolu step ekosistemi içerisinde kapalı bir havzada yer alan hem ulusal hem de uluslar arası öneme sahip bir Sulak Alan’dır. Sultan Sazlığı’ndaki sulak alan ekosisteminin nadir olarak bir arada bulunan tatlı ve tuzlu su ekosistemini bünyesinde barındırması ise bu alanın ekolojik önemini daha da artırmaktadır. Tatlı ve tuzlu su ekosisteminin etrafında ise tuzcul çayır ve meralar hakimdir.
Sultan Sazlığı, sahip olduğu ekolojik özellikler ve biyolojik çeşitlilikten dolayı, yıllardır Erciyes, Niğde, Ankara, Gazi, Hacettepe Üniversitelerinin Çevre, Ziraat ve Fen Fakülteleri tarafından bilimsel araştırmalar için adeta açık bir laboratuvar olarak kullanılmaktadır.

Alandaki Aktiviteler

Kuzeydeki bataklıkların bir bölümü (kısmen sulanan) hububat, şekerpancarı ve ayçiçek tarlalarına dönüştürülmüştür. Çevredeki bozkırlarda koyun, bataklık alanlarda ise büyükbaş hayvan otlatılır.

Alan sınırlarının hemen dışında toplam 10.400 nüfuslu yedi köy yer alır. Hollanda’ya ihraç edilen, ayrıca yörede hayvan yemi ya da dam malzemesi olarak da kullanılan sazlar, bölge için önemli bir geçim kaynağı oluşturur.

Yılda ortalama 1.500 ton saz kesilir. Alanda dört tür balık vardır, ancak ticari balıkçılık yapılmaz.

Ovaçiftlik Köyü’nde ve Sultan Sazlığı Bataklığı’nın doğusunda kuş gözlem kuleleri vardır.

Koruma ve Yönetim

Sultansazlığı Türkiye’nin en fazla koruma statüsüne sahip alanlarından biridir. 1971’de bölgede 45.000 hektarlık bir alan Yaban Hayatı Koruma Sahası olarak ayrılmış, 1988’de 17.200 hektarlık bir alana Tabiatı Koruma Alanı statüsü, 1993’de ise SİT Alanı statüsü verilmiştir.

Sultan Sazlığı’nın tatlı ve tuzlu su ekosistemini bir arada barındıran ve nadir bir sulak alan olması, Avrupa Konseyi tarafından nesli tehlike altında olduğu belirlenen global tehdit altındaki türler başta olmak üzere 130.000 civarında su kuşunun bu alanda bulunması ve toplam olarak da 301 kuş türüne sahip olması nedeniyle 1994 yılında 17.200 km2’lik alan Türkiye’nin ilk beş Ramsar alanından biri olarak seçilmiştir. 2006 yılında Sultan Sazlığı’nın koruma statüsü değiştirilmiş, Milli Parkı olarak ilan edilmiştir. Son iki statü, Çöl Gölü’nü ve çevredeki bozkırların büyük bir bölümünü içine almayan Tabiatı Koruma Alanı sınırlarını esas almaktadır.

Başlıca Tehdit ve Sorunlar

1950’lerde kuzeydeki Kepir Sazlığı’nın bir bölümü devlet tarafından köylülere dağıtılmıştır. Tabiatı Koruma Alanı sınırları içerisinde kalan ve halen birçok haritada sağlıklı olarak gösterilen 1.900 hektarlık bu sazlıklar, yakın dönemde büyük ölçüde tarım alanına ve meraya çevrilmiştir. Bugün, sazlıkların en fazla 500 hektarlık bir bölümü doğal özelliklerini korumaktadır. Kepir sazlıklarının onarılması, hatta elde kalanın korunması, ancak şahsa ait bölümlerin kamulaştırılmasıyla mümkün olabilecektir.

Ovaçiftlik’teki Tabiatı Koruma Alanı istasyonunda kiralanan teknelerle güneydeki sazlıkların gezilmesi şeklinde gerçekleşen turizm etkinlikleri, doğal alanda rahatsızlık meydana getirmektedir.

Bölgede yaygın olarak saz kesimi yapılmamaktadır. Bu etkinlik, aslında sulak alan kaynaklarının akılcı kullanımı prensipleriyle uyuşmakla birlikte, Sultan Sazlığı’ndaki durumun özel olarak kontrol edilmesi gerekmektedir. 1995 yılında Sinderhöyük kasabasında yeni bir saz bağlama ve depolama tesisi kurulmuştur. Saz kesimi kuşların üreme döneminde de sürmektedir. Gençleştirme için geniş sazlık alanlar yakılmaktadır, ayrıca güneydeki sazlıklarda onlarca patika, saz taşıyan traktörlerce tüm yıl kullanılmaktadır.

Develi Saray Halı fabrikasının yanı sıra, deri, un, tuğla ve keçe atölyeleri de sulak alanı arıtılmamış atıkları ile kirletmektedir. Tarımsal atıklar ve havzadaki başlıca yerleşim birimleri olan Develi, Yahyalı ve Yeşilhisar’ın atıkları da arıtılmadan tahliye kanalları yoluyla sulak alana ulaşmaktadır. Develi’de çevredeki endüstriyel tesisleri de kapsayacak bir arıtma tesisinin yapımı sürmektedir.

*( Bu Faaliyet ile ilgili tüm detaylar Mersin Doğa Sporları Kulübü – MDK tarafından sağlanmaktadır.)